At Yarışı — At bahisinə keçid
At yarışı mərclərinin tarixi, ehtimal ki, at yarışlarının öz tarixindədir. Atçılıq bahislərinin nə vaxt və harada başladığını müəyyənləşdirmək çətindir. Niyə belədir? İki səbəb üstünlük təşkil edir. Əvvəla, fəaliyyət bugünkü qədər əhəmiyyətli olmadığından at mərcləri ilə bağlı hər hansı bir qeydin olacağı ehtimalı yoxdur. İkincisi, bu cür at yarışları mərc qeydləri qəribə bir səbəbdən mövcud olsaydı, dil maneələri səbəbindən bu kimi deşifr etmək çətin olardı. Mövcud olan hər şey nisbətən yaxındır. Bununla birlikdə, mərc forması və növü fərqliliyinə baxmayaraq https://idman-az.com/favbet saytında atçılıq idman mərclərinin atların əhliləşdirilməsindən bəri insan mədəniyyətinin bir hissəsi olduğuna əmin ola bilərsiniz.
Şərqdə atçılıq idman mərcləri
At müasir Şimali Çinin köçəri qəbilələrinin ənənələrinin ayrılmaz bir hissəsi idi. Bu həqiqət, indiki dövrdə belə, at yarışlarının bu köçəri çobanların həyatında oynadığı mərkəzi roldan irəli gəlir. Bu insanların at yarışı ənənələrinin əksəriyyəti minilliklərə aiddir və folklor kimi nəsildən-nəslə ötürülür.
Bu köçərilər bir vaxtlar Avropa qitəsinə yayılan bir imperatorluğa sahib olan qəddar Monqolların əsl nəsilləridir. Monqollar güc, sürət və dözümlülük inkişaf etdirmək üçün at yetişdirən ilk xalqlardandır. Müasir köçərilərdə olduğu kimi Monqollar da at yarışlarına və yarış atlarına bahis tətbiqinə böyük ictimai əhəmiyyət verirdi.
Gənc bir monqol kimi, gəncliyinizdən at sürməyi öyrətmiş olacaqsınız və böyük bir at yarışında qalib gəlmək ömürlük bir hədəf olardı. Niyə belədir? Çünki uğurlu Monqol sərkərdələri sponsor olduqları yarış qaliblərinə əhəmiyyətli mükafatlar verdilər.
Bundan əlavə, bu tədbirlərin qalibləri qızıl sikkələr şəklində sərvət qazanmaqla yanaşı qəbilələrindən tərif, şərəf və tanınma alacaqlar. Monqollar doğrudan da eramızın 10-cu əsrinə gedən atçılıq ticarətinin ilk nümunələrindən biridir. Bununla birlikdə, atçılıq idmanı və at yarışlarına mərc etmək ənənəsi hətta monqollardan daha irəli gedib çıxır.
Yunanlar və Romalılar arasında at yarışı və mərc
Yunan sivilizasiyası eramızdan əvvəl 8. əsrdə ortaya çıxdı və müasir Qərb mədəniyyətinin təməli olmalı idi. Beləliklə, müasir bir cəmiyyət olaraq gördüyünüz və qəbul etdiyiniz hər şey Yunan mədəniyyətinə əsaslanır. Buna görə at yarışları və mərc oyunlarının Yunan ənənələrində xüsusi bir yer tutması təəccüblü deyil. Necə? İlk növbədə dünyanın ən erkən və görünən töhfəsi sayəsində — Olimpiya Oyunları.
Yunanlar idman sənətini yüksək qiymətləndirirdilər, çünki onlar üçün dini bir məna daşıyırdı. İdman insan bədəninin və zehninin kamilliyini təmsil edir; feat Yunan tanrısı Zeus’un kamilliyinə bənzədilir. Beləliklə, tanrıların şərəfinə ümumi bir idman festivalının keçirilməsi müstəqil Yunan şəhər dövlətlərinin dini vəzifəsi idi. Bu festival Olimpiya Oyunları kimi tanındı və dörd ildən bir keçirilirdi.
Oyunlar üçün seçilmiş şəhərdə, müxtəlif şəhər əyalətlərindən olan gənc peşəkar idmançılar və qızlar bir araya gəldi. Hər bir tədbir başlamazdan əvvəl, elit hakim sinif üzvləri müxtəlif rəqiblərin xeyrinə qızıl və gümüş sikkələrə mərc etdilər. Bununla birlikdə, ilk növbədə dini bir hadisə olan atçılıq mərcləri açıq mərclər deyil, insanlar arasında şəxsi mərcləri əhatə edirdi. At yarışı oyunların bir hissəsi olan bir çox idman tədbirlərindən yalnız biri idi.
Romalılar eramızdan əvvəl II əsrdə Rumları fəth etdikdə, Olimpiya ənənəsi fəth edənlər tərəfindən qəbul edildi. Beləliklə, Yunan at yarışı və bahis ənənələri günümüzdə qaldı və nəticədə müasir Qərb mədəniyyətinə yol tapdı. Romalılar, at yarışı və mərc oyunlarının Avropanın və Orta Şərqin qalan hissəsinə yayılmasına kömək etdi.
Orta Şərqdən İngiltərəyə, sonra Amerikaya
Amerikadakı müasir at yarışlarının və mərc oyunlarının kökləri Səlib yürüşləri dövrünə gedib çıxır. Şiddətli döyüşlərin ilk turundan sonra ingilis cəngavərləri ilə müsəlman orduları arasında narahat bir atəşkəs razılaşması imzalandı. Məhz bu sakit dövrdə İngilis cəngavərləri, yarışdan əvvəl atın üzərinə atıldığı bir idman növü olaraq Orta Şərq at yarışması ənənəsini yaxşı tanıdılar. İngilis cəngavərləri atlarını müsəlman qardaşlarının atlarına qarşı qoyacaqlar. İtaət, sürət və dözüm yarışmalarında ərəb və türk atları demək olar ki, həmişə qalib gəldi.
Belə bir nəticə qaçılmaz idi, çünki kiçik ölçüsünə baxmayaraq, ərəb atları müstəsna dözümlülük göstərirdilər, ustalarına çox sürətli və çox itaətkar idilər. Bu səbəbdən, Eramızın 12-ci əsrində İngiltərəyə qayıtma vaxtı gəldikdə, Səlibçilərin ərəb və türk at cinslərini özləri ilə gətirmələri təəccüblü deyil. Ərəb irqi atlarının nəsilləri Amerikaya varlı İngilis köçkünləri tərəfindən gətirildi.
